Vi khuẩn HP – Mối nguy tiềm ẩn gây ung thư dạ dày

Theo PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn – Phó Viện trưởng Viện Phẫu thuật Tiêu hóa, Chủ nhiệm khoa Phẫu thuật Ống tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc nhận diện sớm nguy cơ và điều trị triệt để vi khuẩn HP có vai trò quan trọng trong phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ung thư dạ dày.
 

 

Mối liên hệ giữa vi khuẩn HP và ung thư dạ dày

HP là loại vi khuẩn có khả năng sinh sống trong môi trường acid cao của dạ dày. Chúng xâm nhập vào lớp niêm mạc, gây viêm kéo dài và tổn thương mạn tính – nền tảng dẫn tới biến đổi ác tính tế bào, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành ung thư.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhiễm HP là nguyên nhân chính gây ra 60–90% các ca ung thư dạ dày trên toàn thế giới.
  Nhiễm HP làm tổn thương niêm mạc dạ dày, gây viêm mãn tính và thay đổi cấu trúc tế bào niêm mạc.
Theo thời gian, các tổn thương này có thể dẫn đến sự biến đổi ác tính, từ đó hình thành các tế bào ung thư.
Nghiên cứu của The Lancet Oncology (2018) cho thấy rằng những người bị nhiễm HP có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp 2-6 lần so với người không nhiễm vi khuẩn này.
Theo đó, cơ chế gây ung thư của HP đó là khi HP tấn công niêm mạc dạ dày, nó tiết ra các enzyme như urease và cytotoxin-associated gene A (CagA) gây tổn thương mô và kích hoạt phản ứng viêm. Tình trạng viêm mãn tính kéo dài làm suy yếu niêm mạc và kích thích quá trình tăng sinh tế bào.
Theo Viện Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC), CagA của HP được coi là một yếu tố gây ung thư mạnh, làm thay đổi cấu trúc DNA và gây đột biến tế bào.
 

Điều trị HP – bước quan trọng để ngăn ngừa ung thư

Phát hiện sớm và điều trị HP hiệu quả là chìa khóa trong dự phòng ung thư dạ dày. Các phương pháp chẩn đoán nhiễm HP phổ biến hiện nay bao gồm:

• Nội soi dạ dày và sinh thiết: là tiêu chuẩn vàng để phát hiện chính xác HP, nhất là ở những người có triệu chứng dai dẳng hoặc đã có tổn thương niêm mạc.
• Xét nghiệm hơi thở Urea: không xâm lấn, dễ thực hiện, có độ chính xác cao.
• Xét nghiệm máu và phân: dùng để tìm kháng thể hoặc kháng nguyên HP, phù hợp để tầm soát ban đầu.

Việc điều trị thường sử dụng phác đồ kết hợp 3–4 loại thuốc, bao gồm:

• Kháng sinh: amoxicillin, clarithromycin, metronidazole...
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): omeprazole, lansoprazole... giúp giảm acid và tăng hiệu quả kháng sinh.
• Bismuth (trong một số trường hợp) giúp tăng hiệu lực tiêu diệt HP.

 Theo The American Journal of Gastroenterology, phác đồ này có hiệu quả tiêu diệt HP thành công trong khoảng 80–90% các trường hợp nếu tuân thủ đúng.
** Lưu ý: Người dân không được tự ý mua thuốc điều trị mà không có chỉ định của bác sĩ. 
 

Làm sao để phòng ngừa nhiễm vi khuẩn HP?

Vi khuẩn HP lây lan qua đường tiêu hóa – qua thực phẩm, nước uống nhiễm khuẩn hoặc tiếp xúc với dịch tiết từ người mang vi khuẩn.
Để phòng ngừa lây nhiễm, người dân cần:

• Giữ vệ sinh cá nhân: rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Ăn uống an toàn: tránh ăn đồ sống, không đảm bảo vệ sinh, sử dụng nguồn nước sạch.
• Không dùng chung bát đũa, cốc chén với người khác.
• Khám định kỳ, nội soi tiêu hóa nếu có triệu chứng bất thường hoặc yếu tố nguy cơ cao.

Kết luận từ bác sĩ

Vi khuẩn HP không gây ung thư ngay lập tức, nhưng là yếu tố nguy cơ hàng đầu nếu để kéo dài và không điều trị. Việc tầm soát, phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể giúp phòng ngừa hiệu quả không chỉ ung thư mà cả các bệnh lý viêm loét, rối loạn tiêu hóa mạn tính.

Nếu bạn có triệu chứng đau dạ dày kéo dài, trào ngược, khó tiêu, hoặc từng nhiễm HP trước đây, hãy chủ động khám và theo dõi với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn điều trị phù hợp.