Dù không có bằng chứng trực tiếp về việc các loại thực phẩm cụ thể gây ra hoặc ngăn ngừa GIST (khối u mô đệm đường tiêu hóa), chế độ ăn uống lành mạnh và tránh các loại thực phẩm không tốt cho sức khỏe có thể giúp giảm nguy cơ phát triển các bệnh lý tiêu hóa, bao gồm cả ung thư. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society - ACS), việc tránh các thực phẩm có hại có thể giảm thiểu tình trạng viêm nhiễm, tổn thương niêm mạc và giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Dưới đây là những thực phẩm nên hạn chế hoặc tránh để giảm nguy cơ phát triển GIST.
1. Thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
Nguy cơ:
Thịt đỏ và các loại thịt đã qua chế biến như xúc xích, thịt xông khói, và giăm bông chứa nhiều chất béo bão hòa và nitrit. Những chất này có thể gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa và tăng nguy cơ phát triển các khối u, bao gồm GIST. Theo nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc tiêu thụ nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có liên quan đến tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư tiêu hóa.
Lời khuyên thực tế:
- Hạn chế tiêu thụ thịt đỏ xuống dưới 500 gram mỗi tuần và thay thế bằng các nguồn protein lành mạnh hơn như thịt gia cầm, cá, đậu và hạt.
- Tránh tiêu thụ thực phẩm đã qua chế biến nhiều lần như xúc xích, thịt xông khói và giăm bông. Thay vào đó, chọn các nguồn protein tươi sạch và tự nhiên.
2. Thực phẩm chiên rán và nhiều dầu mỡ
Nguy cơ:
Thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ chứa nhiều chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa, có thể làm tăng tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể và gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa. Theo nghiên cứu từ American Journal of Clinical Nutrition, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chiên rán làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tiêu hóa và có thể góp phần vào sự phát triển của các khối u tiêu hóa như GIST.
Lời khuyên thực tế:
- Hạn chế hoặc tránh tiêu thụ thực phẩm chiên rán như khoai tây chiên, gà chiên, và các loại bánh ngọt nhiều dầu mỡ.
- Chọn các phương pháp nấu ăn lành mạnh như nướng, hấp, hoặc luộc thay vì chiên hoặc rán.
3. Đồ ngọt và thực phẩm chứa nhiều đường tinh chế
Nguy cơ:
Đường tinh chế trong đồ ngọt, bánh kẹo, và các loại nước uống có đường không chỉ làm tăng nguy cơ béo phì mà còn gây viêm nhiễm mãn tính, ảnh hưởng đến sức khỏe hệ tiêu hóa. Theo nghiên cứu từ Journal of Gastrointestinal Cancer, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa đường có thể làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh lý tiêu hóa, bao gồm cả ung thư đường tiêu hóa.
Lời khuyên thực tế:
- Hạn chế tiêu thụ các loại đồ uống có đường như nước ngọt, nước có ga, và đồ uống năng lượng. Thay vào đó, chọn nước ép trái cây tươi không đường hoặc nước lọc.
- Giảm lượng đường trong các món tráng miệng và bánh ngọt, thay vào đó sử dụng trái cây tươi để bổ sung vị ngọt tự nhiên và cung cấp thêm dưỡng chất.
4. Thực phẩm chứa nhiều chất bảo quản và phụ gia
Nguy cơ:
Các loại thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn chứa nhiều chất bảo quản, phụ gia, và hương liệu nhân tạo có thể gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa và góp phần làm tăng nguy cơ phát triển khối u. Theo nghiên cứu từ Mayo Clinic, một số chất bảo quản như nitrit và nitrat có thể chuyển hóa thành các hợp chất gây ung thư khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.
Lời khuyên thực tế:
- Tránh tiêu thụ thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn như đồ ăn nhanh, súp đóng hộp, và các món ăn liền chứa nhiều chất bảo quản.
- Ưu tiên chọn thực phẩm tươi, hữu cơ và tự nhiên, không chứa phụ gia hay chất bảo quản.
5. Rượu bia và đồ uống có cồn
Nguy cơ:
Rượu bia là một yếu tố nguy cơ chính gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, dẫn đến viêm nhiễm mãn tính và tăng nguy cơ phát triển các khối u như GIST. Theo nghiên cứu từ International Agency for Research on Cancer (IARC), việc tiêu thụ quá nhiều rượu bia có liên quan đến tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư đường tiêu hóa.
Lời khuyên thực tế:
- Hạn chế hoặc tránh tiêu thụ rượu bia để giảm nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa. Nam giới không nên uống quá 2 ly rượu mỗi ngày, và phụ nữ không nên uống quá 1 ly mỗi ngày.
- Thay thế rượu bia bằng các đồ uống lành mạnh hơn như nước ép trái cây tươi, trà thảo mộc, hoặc nước lọc.
Kết luận
Để giảm nguy cơ phát triển GIST và bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa, bạn nên tránh tiêu thụ các loại thực phẩm không lành mạnh như thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, thực phẩm chiên rán, đồ ngọt, thực phẩm chứa nhiều chất bảo quản và phụ gia, cùng với rượu bia. Thay vào đó, duy trì chế độ ăn uống giàu chất dinh dưỡng, chất xơ và các thực phẩm tươi lành mạnh sẽ giúp tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
