Tổng quan về thoát vị bẹn

1. Giới thiệu về Thoát vị bẹn

Định nghĩa: Thoát vị bẹn là tình trạng một phần của nội tạng trong ổ bụng (thường là một đoạn ruột, mạc nối lớn) bị đẩy ra khỏi vị trí bình thường qua một điểm yếu tự nhiên trên thành bụng và chui vào ống bẹn. Đây là dạng thoát vị phổ biến nhất, chiếm khoảng 75% tổng số các trường hợp thoát vị thành bụng.
Phân loại: Thoát vị bẹn được chia thành hai loại chính:

• Thoát vị bẹn gián tiếp: Chiếm khoảng 60% các trường hợp thoát vị bẹn, thường gặp ở nam giới và trẻ em. Thoát vị bẹn gián tiếp xảy ra khi ruột đi qua lỗ bẹn sâu và chui vào ống bẹn.
• Thoát vị bẹn trực tiếp: Chiếm khoảng 15% các trường hợp thoát vị bẹn, thường gặp ở người lớn tuổi. Đây là loại thoát vị xảy ra khi ruột đi qua thành bụng vào ống bẹn do sự suy yếu của cơ bụng.

Tầm quan trọng: Thoát vị bẹn là một bệnh lý phổ biến, với tỷ lệ mắc ước tính khoảng 27% ở nam giới và 3% ở phụ nữ trong suốt cuộc đời. Bệnh thường gặp ở người cao tuổi, nam giới, và trẻ sơ sinh.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân chính: Thoát vị bẹn có thể do các yếu tố bẩm sinh hoặc mắc phải. Các yếu tố bẩm sinh bao gồm dị tật ống bẹn không đóng kín hoàn toàn. Các yếu tố mắc phải thường liên quan đến áp lực tăng cao trong ổ bụng, như:

• Nâng vật nặng thường xuyên.
• Ho kéo dài (do bệnh lý phổi mạn tính).
• Táo bón mãn tính gây áp lực khi đi vệ sinh.

Yếu tố nguy cơ:

• Tuổi tác: Tỷ lệ thoát vị bẹn tăng theo tuổi, đặc biệt ở những người trên 50 tuổi.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc thoát vị bẹn cao hơn nữ giới khoảng 8 lần.
• Tiền sử gia đình: Người có cha hoặc mẹ bị thoát vị bẹn có nguy cơ cao hơn.
• Bệnh lý đường hô hấp: Các bệnh lý gây ho mãn tính như hen suyễn, viêm phế quản mạn.
• Béo phì và lối sống ít vận động: Áp lực lên thành bụng tăng, yếu cơ bụng.

3. Cơ chế bệnh sinh

• Giải phẫu thoát vị bẹn: Vùng bẹn là nơi giao thoa của nhiều cơ và dây chằng, với ống bẹn là con đường tự nhiên cho dây chằng tử cung và thừng tinh đi qua. Điểm yếu ở vùng này có thể dẫn đến thoát vị.
• Cơ chế hình thành: Khi áp lực trong ổ bụng tăng cao (như khi nâng vật nặng), ruột hoặc mô mỡ có thể chui qua điểm yếu ở thành bụng, hình thành túi thoát vị.

4. Triệu chứng lâm sàng

Triệu chứng điển hình:

• Xuất hiện khối phồng ở vùng bẹn, đặc biệt tăng áp lực ổ bụng như khi đứng, ho hoặc nâng vật nặng.
• Đau hoặc khó chịu tại vùng bẹn, có thể giảm khi nằm xuống.

Triệu chứng không điển hình: Một số trường hợp thoát vị bẹn có thể không đau, chỉ phát hiện khi khám sức khỏe hoặc khi khối phồng tăng kích thước.
Biến chứng có thể xảy ra:

• Thoát vị nghẹt: Khi mô thoát vị bị kẹt và không thể đẩy trở lại vào ổ bụng, dẫn đến giảm cung cấp máu, có thể gây hoại tử.
• Thoát vị không tự giảm(kệt, cầm tù): Thoát vị không thể trở lại vị trí ban đầu khi nằm xuống, gây đau đớn và khó chịu.

5. Phương pháp chẩn đoán

Khám lâm sàng: Bác sĩ có thể phát hiện thoát vị bằng cách sờ thấy khối phồng ở vùng bẹn khi bệnh nhân đứng hoặc ho.
Cận lâm sàng:

• Siêu âm: Thường được sử dụng để xác định kích thước và vị trí thoát vị.
• CT scan và MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn, giúp đánh giá tình trạng của thoát vị, đặc biệt khi có nghi ngờ thoát vị nghẹt hoặc thoát vị tái phát.

6. Điều trị

Phương pháp không phẫu thuật:

• Theo dõi và thay đổi lối sống: Tránh nâng vật nặng, giảm cân, điều chỉnh chế độ ăn để giảm táo bón.
• Sử dụng đai hỗ trợ thoát vị: Giúp giảm đau và giữ cho thoát vị không trở nên nặng hơn.

Phương pháp phẫu thuật:

• Mổ mở: Cắt bỏ túi thoát vị và khâu lại lỗ thoát vị. Đây là phương pháp truyền thống, có thể thực hiện dưới gây tê cục bộ.
• Mổ nội soi (laparoscopic repair): Sử dụng dụng cụ nội soi để sửa chữa thoát vị qua các lỗ nhỏ trên bụng, ít gây đau đớn và thời gian hồi phục nhanh hơn.
• Sử dụng lưới tổng hợp (mesh repair): Lưới tổng hợp được sử dụng để tăng cường thành bụng, giảm nguy cơ tái phát. Đây là phương pháp phổ biến nhất hiện nay.

So sánh ưu và nhược điểm của các phương pháp:

• Mổ mở có thể được thực hiện mà không cần gây mê toàn thân nhưng có thời gian hồi phục dài hơn và có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn.
• Mổ nội soi ít đau, ít sẹo, nhưng cần gây mê toàn thân và có thể phức tạp hơn.

PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn đang thực hiện 1 ca mổ nội soi 

7. Tiên lượng và dự phòng

Tiên lượng: Phần lớn bệnh nhân hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật thoát vị bẹn. Tỷ lệ tái phát thấp hơn 5% khi sử dụng lưới tổng hợp. Tuy nhiên, thoát vị nghẹt có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Biện pháp dự phòng:

• Tránh nâng vật nặng không cần thiết.
• Tập thể dục thường xuyên để duy trì sức mạnh cơ bụng.
• Quản lý cân nặng để giảm áp lực lên thành bụng.
• Điều trị các bệnh lý gây ho mãn tính.

8. Nghiên cứu và thống kê

Số liệu thống kê:
Theo một nghiên cứu ở Hoa Kỳ, khoảng 1 trong 4 nam giới sẽ phát triển thoát vị bẹn trong suốt cuộc đời của họ.
Tỷ lệ mắc thoát vị bẹn ở nam giới là 27%, so với 3% ở phụ nữ.
Nghiên cứu mới nhất:
Một nghiên cứu gần đây công bố trên tạp chí The Lancet đã chỉ ra rằng việc sử dụng lưới tổng hợp trong phẫu thuật thoát vị bẹn giúp giảm tỷ lệ tái phát xuống dưới 2%, so với 8-10% khi không sử dụng lưới.

9. Kết luận

Thoát vị bẹn là một tình trạng phổ biến nhưng có thể điều trị hiệu quả. Việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng. Lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân sẽ giúp đạt kết quả tốt nhất.