1. Khác biệt giữa thoát vị bẹn ở trẻ em và người lớn
Cơ chế bệnh sinh:
Ở trẻ em, thoát vị bẹn thường là do sự không đóng kín hoàn toàn của ống phúc tinh mạc trong quá trình phát triển phôi thai. Điều này khác với người lớn, nơi thoát vị thường là do yếu cơ thành bụng hoặc áp lực ổ bụng tăng cao.
Thoát vị bẹn ở trẻ em hầu hết là thoát vị bẹn gián tiếp, nghĩa là ruột đi qua lỗ bẹn sâu vào ống bẹn. Trong khi đó, người lớn có thể gặp cả thoát vị bẹn gián tiếp và trực tiếp.
Giới tính:
Thoát vị bẹn ở trẻ em phổ biến hơn ở trẻ nam, với tỷ lệ nam/nữ khoảng 4-10:1. Ở người lớn, tỷ lệ nam/nữ cũng chênh lệch, nhưng không lớn bằng.
2. Tỷ lệ mắc bệnh
Thoát vị bẹn là dị tật bẩm sinh thường gặp ở trẻ em. Tỷ lệ mắc thoát vị bẹn ở trẻ em khoảng 1-5%, cao hơn ở trẻ sinh non (khoảng 10-30%). Tỷ lệ mắc cao hơn đáng kể ở trẻ nam và trẻ sinh non, đặc biệt là những trẻ sinh trước 32 tuần thai.
3. Nguyên nhân
- Bẩm sinh: Ở trẻ em, thoát vị bẹn chủ yếu là bẩm sinh. Ống phúc tinh mạc là một cấu trúc ở trẻ em nam kết nối ổ bụng với bìu. Thông thường, ống này đóng lại trước khi sinh, nhưng nếu không đóng kín, có thể dẫn đến thoát vị bẹn.
- Yếu tố di truyền: Có mối liên hệ giữa thoát vị bẹn và tiền sử gia đình có người mắc thoát vị bẹn.
- Yếu tố khác: Trẻ sinh non, trẻ có vấn đề về phát triển cấu trúc sinh dục hoặc bất thường nhiễm sắc thể (ví dụ, hội chứng Down) có nguy cơ cao hơn.
4. Triệu chứng
- Khối phồng ở vùng bẹn hoặc bìu: Đây là triệu chứng điển hình nhất. Khối phồng này có thể xuất hiện rõ hơn khi trẻ khóc, ho, hoặc căng thẳng.
- Khối phồng có thể biến mất khi nằm: Thoát vị có thể tự giảm khi trẻ nằm xuống và thư giãn.
- Đau hoặc khó chịu: Mặc dù không phổ biến, một số trẻ có thể biểu hiện khó chịu, đau khi có thoát vị bẹn.
5. Biến chứng
- Thoát vị nghẹt: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất, khi phần ruột bị kẹt và không thể trở lại ổ bụng. Nó có thể gây ra tình trạng tắc nghẽn ruột, tổn thương và hoại tử ruột nếu không được xử lý kịp thời.
- Thoát vị không tự giảm(kẹt, cầm tù): Khối thoát vị không thể trở lại vị trí ban đầu, gây đau đớn và có thể cần can thiệp khẩn cấp.
6. Thoát vị bẹn ở trẻ em có thể tự khỏi không?
Khác với thoát vị rốn, thoát vị bẹn ở trẻ em không có khả năng tự khỏi. Một khi đã được chẩn đoán thoát vị bẹn, phẫu thuật là cần thiết để khắc phục vấn đề và ngăn ngừa biến chứng.
7. Khi nào cần phẫu thuật?
- Chẩn đoán thoát vị bẹn: Một khi đã xác định trẻ có thoát vị bẹn, phẫu thuật thường được đề nghị sớm nhất có thể để ngăn ngừa nguy cơ thoát vị nghẹt.
- Thoát vị nghẹt: Nếu trẻ có dấu hiệu thoát vị nghẹt (khối phồng không thể đẩy trở lại, đau nhiều, nôn mửa, bụng trướng), phẫu thuật cấp cứu là cần thiết.
8. Cần chú ý gì khi phẫu thuật thoát vị bẹn ở trẻ em?
- Phương pháp gây mê: Phẫu thuật thoát vị bẹn ở trẻ em thường được thực hiện dưới gây mê toàn thân để đảm bảo trẻ không cảm thấy đau và không cử động trong quá trình phẫu thuật.
- Kỹ thuật phẫu thuật: Phẫu thuật mổ mở là phương pháp phổ biến nhất ở trẻ em, với việc sử dụng một đường rạch nhỏ ở vùng bẹn để sửa chữa thoát vị. Kỹ thuật này an toàn và có tỷ lệ tái phát thấp.
- Phẫu thuật nội soi: Phẫu thuật nội soi cũng có thể được sử dụng trong một số trường hợp đặc biệt, đặc biệt là khi thoát vị hai bên hoặc tái phát.
9. Theo dõi và chăm sóc trong quá trình trẻ phát triển
- Theo dõi sau mổ: Sau phẫu thuật, trẻ cần được theo dõi tại bệnh viện để đảm bảo không có biến chứng sớm như chảy máu hoặc nhiễm trùng. Vết mổ cần được giữ sạch sẽ và khô ráo.
- Quản lý đau: Sử dụng thuốc giảm đau nếu cần thiết để giữ trẻ thoải mái.
- Hoạt động và dinh dưỡng: Trẻ có thể trở lại hoạt động bình thường sau vài ngày, nhưng cần tránh các hoạt động gắng sức trong ít nhất 2 tuần. Dinh dưỡng đầy đủ và cân đối để hỗ trợ quá trình hồi phục.
- Theo dõi lâu dài: Kiểm tra định kỳ để đảm bảo không có dấu hiệu tái phát hoặc biến chứng muộn. Cẩn thận theo dõi các hoạt động của trẻ để tránh căng thẳng không cần thiết lên vùng phẫu thuật.
10. Lời khuyên khi trẻ bị thoát vị bẹn
- Quan sát và nhận diện sớm: Cha mẹ cần chú ý đến bất kỳ khối phồng nào ở vùng bẹn hoặc bìu của trẻ, đặc biệt là khi trẻ khóc hoặc ho.
- Đừng chờ đợi: Nếu nghi ngờ trẻ bị thoát vị bẹn, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được đánh giá và tư vấn.
- Tuân thủ chỉ định phẫu thuật: Khi đã chẩn đoán thoát vị bẹn, việc can thiệp phẫu thuật là cần thiết. Sớm phẫu thuật có thể ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
- Chăm sóc sau mổ: Theo dõi sát sao sau phẫu thuật, tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về chăm sóc vết mổ và chế độ dinh dưỡng.
- Tư vấn bác sĩ chuyên khoa: Đảm bảo trẻ được theo dõi và tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật nhi khoa để có kế hoạch điều trị tối ưu.
Thoát vị bẹn là một tình trạng có thể điều trị hiệu quả ở trẻ em. Với sự can thiệp phẫu thuật kịp thời và chăm sóc hậu phẫu thích hợp, trẻ có thể hồi phục hoàn toàn và phát triển bình thường mà không gặp phải vấn đề nào liên quan đến thoát vị.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
