Táo bón kéo dài không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý đường tiêu hóa nghiêm trọng, trong đó có bệnh túi thừa đại tràng. Túi thừa đại tràng là tình trạng thành ruột bị phình ra tạo thành các túi nhỏ, có thể gây viêm nhiễm, đau bụng, và biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát. Vậy mối liên hệ giữa táo bón và bệnh túi thừa đại tràng là gì? Làm thế nào để phòng ngừa hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.
1. Bệnh túi thừa đại tràng là gì?
Túi thừa đại tràng (diverticulosis) là tình trạng xuất hiện các túi nhỏ trên thành đại tràng, thường gặp ở người trên 50 tuổi. Khi các túi này bị viêm hoặc nhiễm trùng, bệnh có thể tiến triển thành viêm túi thừa đại tràng (diverticulitis), gây đau đớn và có nguy cơ biến chứng nặng.
Nguyên nhân hình thành túi thừa
- Táo bón kéo dài: Áp lực lên thành ruột khi rặn mạnh có thể làm phình đại tràng và tạo thành túi thừa.
- Thiếu chất xơ: Chế độ ăn ít chất xơ làm phân khô cứng, cần nhiều lực đẩy ra ngoài, làm tăng nguy cơ hình thành túi thừa.
- Lão hóa: Thành đại tràng yếu dần theo tuổi tác, dễ bị phình khi có áp lực lớn.
- Thiếu vận động: Ít vận động làm chậm nhu động ruột, khiến phân bị giữ lại lâu hơn, tăng áp lực lên thành ruột.
Mối liên hệ giữa táo bón và bệnh túi thừa
Táo bón là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây bệnh túi thừa đại tràng. Khi bị táo bón, người bệnh phải rặn mạnh để đẩy phân ra ngoài, làm tăng áp lực lên thành đại tràng. Áp lực này có thể làm xuất hiện các túi nhỏ trong thành ruột, đặc biệt ở đại tràng sigma – nơi có đường kính nhỏ và chịu áp lực lớn nhất.
2. Triệu chứng của bệnh túi thừa đại tràng
Phần lớn người mắc bệnh túi thừa không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, nếu bệnh tiến triển thành viêm túi thừa, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Đau bụng âm ỉ hoặc quặn thắt, thường ở vùng bụng dưới bên trái.
- Thay đổi thói quen đại tiện, có thể bị táo bón hoặc tiêu chảy.
- Đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
- Có máu trong phân hoặc xuất huyết tiêu hóa nhẹ.
- Sốt, buồn nôn, mệt mỏi (trong trường hợp viêm túi thừa).
Nếu có triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao, đau bụng dữ dội, hoặc nôn mửa kéo dài, cần đến bệnh viện ngay để tránh biến chứng nguy hiểm như thủng ruột, áp xe hoặc viêm phúc mạc.
3. Cách chẩn đoán bệnh túi thừa đại tràng
Để xác định bệnh túi thừa, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán sau:
- Nội soi đại tràng: Phát hiện túi thừa và loại trừ nguy cơ ung thư đại tràng.
- Chụp cắt lớp vi tính (ct scan): Kiểm tra mức độ viêm nhiễm và biến chứng.
- Xét nghiệm máu: Đánh giá tình trạng nhiễm trùng và viêm nhiễm.
- Xét nghiệm phân: Kiểm tra máu ẩn trong phân, giúp phát hiện sớm các bất thường đường tiêu hóa.
4. Cách phòng ngừa và điều trị táo bón để giảm nguy cơ bệnh túi thừa
Bệnh túi thừa có thể được kiểm soát bằng cách thay đổi lối sống và chế độ ăn uống để hạn chế táo bón.
Bổ sung chất xơ trong chế độ ăn uống
Chất xơ giúp làm mềm phân, giảm áp lực lên thành đại tràng và ngăn ngừa hình thành túi thừa.
- Nguồn chất xơ tốt: Rau xanh (rau bina, cải bó xôi), trái cây (đu đủ, lê, táo), ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu.
- Nên bổ sung từ 25-30g chất xơ/ngày để hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh.
Uống đủ nước
- Uống ít nhất 2-3 lít nước/ngày giúp làm mềm phân và hỗ trợ nhu động ruột.
- Nước ấm có thể kích thích tiêu hóa và giúp phân dễ dàng di chuyển hơn.
Duy trì thói quen đại tiện khoa học.jpg)
- Không nhịn đi vệ sinh: Tránh làm phân bị giữ lại lâu trong ruột.
- Đi vệ sinh đúng giờ: Tạo thói quen đi tiêu vào buổi sáng hoặc sau bữa ăn.
- Ngồi đúng tư thế: Sử dụng ghế kê chân để giúp đại tràng ở tư thế tối ưu khi đi vệ sinh.
Vận động thường xuyên
- Đi bộ ít nhất 30 phút/ngày giúp kích thích nhu động ruột.
- Tập yoga hoặc thể dục nhẹ nhàng để tăng cường tuần hoàn và hỗ trợ tiêu hóa.
Hạn chế thực phẩm gây táo bón
- Tránh thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, thịt đỏ và thực phẩm nhiều chất béo bão hòa.
- Giảm tiêu thụ caffeine và rượu vì có thể làm mất nước và gây táo bón.
5. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu có các dấu hiệu sau, bạn cần đi khám ngay:
- Đau bụng dữ dội, đặc biệt ở vùng bụng dưới bên trái.
- Sốt cao kèm theo đau bụng kéo dài.
- Táo bón kéo dài không cải thiện dù đã thay đổi chế độ ăn.
- Phân có lẫn máu hoặc xuất huyết tiêu hóa.
Bệnh túi thừa có thể gây biến chứng nghiêm trọng như viêm nhiễm nặng, áp xe hoặc thủng ruột nếu không được điều trị kịp thời.
6. Kết luận
Táo bón kéo dài là một trong những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến bệnh túi thừa đại tràng. Việc kiểm soát táo bón bằng chế độ ăn uống giàu chất xơ, uống đủ nước và duy trì vận động thường xuyên là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ túi thừa đại tràng hoặc táo bón kéo dài không cải thiện, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
.jpg)
