Tắc ruột là một tình trạng y khoa nghiêm trọng, có thể dẫn đến nhiều biến chứng đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Khi đường ruột bị chặn, thức ăn, dịch tiêu hóa và khí không thể di chuyển qua ruột, dẫn đến áp lực tích tụ và làm gián đoạn quá trình tiêu hóa. Tắc ruột kéo dài không chỉ gây tổn thương cho hệ tiêu hóa mà còn ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể. Dưới đây là những biến chứng nguy hiểm nhất có thể xảy ra nếu tắc ruột không được can thiệp kịp thời.
1. Hoại tử ruột (Necrosis)
Hoại tử ruột là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của tắc ruột, xảy ra khi phần ruột bị tắc nghẽn không nhận đủ lượng máu cần thiết. Khi máu không thể cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cho mô ruột, tế bào ruột sẽ chết đi, dẫn đến hoại tử.
- Nguyên nhân: Khi ruột bị tắc, áp lực trong ruột tăng cao, gây chèn ép các mạch máu cung cấp cho ruột. Nếu không được giải phóng kịp thời, tình trạng thiếu máu cục bộ sẽ làm cho mô ruột bị tổn thương và hoại tử.
- Hậu quả: Hoại tử ruột có thể gây thủng ruột, dẫn đến dịch tiêu hóa và vi khuẩn từ ruột tràn vào khoang bụng, gây viêm phúc mạc và nhiễm trùng nghiêm trọng.
- Triệu chứng: Bệnh nhân có thể cảm thấy đau bụng dữ dội, bụng căng cứng, sốt cao, và mệt mỏi. Hoại tử ruột là một tình trạng cấp cứu và cần phẫu thuật ngay lập tức để loại bỏ phần ruột bị hoại tử và ngăn ngừa các biến chứng khác.
2. Thủng ruột (Bowel Perforation)
Thủng ruột xảy ra khi áp lực trong ruột tăng cao đến mức làm vỡ thành ruột, tạo ra một lỗ thủng. Khi ruột bị thủng, dịch tiêu hóa, thức ăn và vi khuẩn từ ruột sẽ tràn ra ngoài và lan vào khoang bụng, gây ra viêm phúc mạc – một tình trạng viêm nhiễm nguy hiểm của màng phúc mạc bao quanh các cơ quan trong ổ bụng.
- Nguyên nhân: Tắc ruột không được điều trị làm tăng áp lực trong ruột, gây căng giãn quá mức thành ruột và dẫn đến thủng. Thủng ruột là hậu quả của hoại tử ruột hoặc do sự căng phồng quá mức của ruột do tích tụ khí và dịch.
- Hậu quả: Thủng ruột là một biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng trong khoang bụng (viêm phúc mạc) và nhiễm trùng huyết (sepsis). Nếu không được điều trị khẩn cấp, thủng ruột có thể dẫn đến tử vong.
- Triệu chứng: Đau bụng dữ dội, bụng căng cứng, sốt cao, buồn nôn, nôn mửa và tình trạng mệt mỏi. Đây là dấu hiệu cần cấp cứu khẩn cấp và thường đòi hỏi phẫu thuật ngay để vá lỗ thủng và làm sạch khoang bụng.
3. Viêm phúc mạc (Peritonitis)
Viêm phúc mạc là tình trạng viêm của màng phúc mạc – lớp màng bao quanh các cơ quan trong khoang bụng. Đây là một biến chứng cực kỳ nguy hiểm và có thể xảy ra khi ruột bị thủng, khiến vi khuẩn và dịch tiêu hóa tràn vào khoang bụng.
- Nguyên nhân: Khi ruột bị tắc nghẽn, nguy cơ thủng ruột tăng cao. Khi lỗ thủng xuất hiện, dịch tiêu hóa chứa vi khuẩn từ ruột sẽ tràn vào khoang bụng và gây nhiễm trùng màng phúc mạc. Viêm phúc mạc là một tình trạng khẩn cấp đe dọa tính mạng.
- Hậu quả: Nếu không được điều trị kịp thời, viêm phúc mạc có thể dẫn đến suy đa cơ quan và tử vong. Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất của tắc ruột và thường yêu cầu can thiệp phẫu thuật khẩn cấp.
- Triệu chứng: Đau bụng dữ dội, bụng căng cứng, sốt cao, mệt mỏi, vã mồ hôi, và nhịp tim nhanh. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi di chuyển, thậm chí cả khi hít thở sâu.
4. Nhiễm trùng huyết (Sepsis)
Nhiễm trùng huyết là một biến chứng nghiêm trọng của tắc ruột, xảy ra khi vi khuẩn từ ruột bị thủng lan vào máu, gây ra phản ứng viêm toàn thân. Nhiễm trùng huyết là tình trạng nhiễm trùng nặng, làm tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể và có nguy cơ tử vong rất cao nếu không được điều trị kịp thời.
- Nguyên nhân: Khi vi khuẩn từ ruột tràn vào khoang bụng và xâm nhập vào máu, cơ thể sẽ phản ứng quá mức bằng cách gây viêm toàn thân. Nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng, suy đa cơ quan, và tử vong.
- Hậu quả: Nhiễm trùng huyết làm suy giảm chức năng của các cơ quan quan trọng như tim, phổi, gan, thận và có thể gây tử vong trong vòng vài giờ nếu không được cấp cứu.
- Triệu chứng: Bệnh nhân có thể bị sốt cao, thở nhanh, nhịp tim nhanh, huyết áp tụt, mệt mỏi, và tình trạng lú lẫn. Đây là tình trạng khẩn cấp cần được điều trị bằng kháng sinh mạnh, truyền dịch và các biện pháp hỗ trợ khác trong ICU.
5. Suy dinh dưỡng và mất nước
Khi tắc ruột kéo dài, bệnh nhân sẽ không thể tiêu thụ hoặc hấp thụ thức ăn và nước, dẫn đến suy dinh dưỡng và mất nước. Điều này có thể làm suy yếu cơ thể và làm tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng khác như nhiễm trùng và suy giảm chức năng các cơ quan.
- Nguyên nhân: Khi ruột bị tắc, bệnh nhân thường buồn nôn, nôn mửa và không thể ăn uống bình thường. Sự mất cân bằng này làm giảm lượng dinh dưỡng và nước cung cấp cho cơ thể.
- Hậu quả: Suy dinh dưỡng và mất nước làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm chậm quá trình phục hồi sau phẫu thuật.
- Triệu chứng: Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi, hoa mắt, suy nhược, da khô và sụt cân nhanh chóng. Đây là tình trạng cần được điều trị kịp thời để cải thiện sức khỏe tổng thể và hỗ trợ quá trình hồi phục.
6. Tắc nghẽn ruột tái phát
Ngay cả khi tắc ruột đã được điều trị thành công, bệnh nhân vẫn có nguy cơ bị tắc nghẽn ruột tái phát. Tình trạng này có thể xảy ra do các vết sẹo hoặc dính ruột sau phẫu thuật, khiến đường ruột dễ bị chặn trở lại.
- Nguyên nhân: Sau phẫu thuật cắt bỏ phần ruột bị tắc hoặc làm sạch khoang bụng, các mô sẹo hoặc kết dính có thể hình thành, làm chèn ép hoặc gây tắc lại ruột.
- Hậu quả: Tắc ruột tái phát có thể gây ra các triệu chứng tương tự như lần tắc ruột đầu tiên và yêu cầu can thiệp phẫu thuật lại. Một số trường hợp cần phải phẫu thuật nhiều lần để giải quyết vấn đề.
- Triệu chứng: Bệnh nhân có thể cảm thấy đau bụng quặn thắt, bụng căng trướng, buồn nôn, và không thể đi đại tiện hoặc xì hơi, tương tự như triệu chứng của lần tắc ruột trước.
Kết luận
Tắc ruột là một tình trạng nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nặng nề như hoại tử ruột, thủng ruột, viêm phúc mạc, nhiễm trùng huyết, suy dinh dưỡng, và tắc nghẽn ruột tái phát. Những biến chứng này không chỉ gây nguy hiểm đến tính mạng mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Do đó, khi gặp phải các dấu hiệu của tắc ruột, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
