Tầm quan trọng của việc xác định đối tượng nguy cơ cao
Ung thư ống hậu môn không phải là loại ung thư phổ biến, nhưng việc xác định nhóm người có nguy cơ cao là điều cần thiết để phát hiện sớm và tăng khả năng điều trị thành công. Nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, và việc hiểu rõ các yếu tố nguy cơ này sẽ giúp người bệnh thực hiện các biện pháp phòng ngừa và tầm soát kịp thời. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, người có nguy cơ cao nên tham gia tầm soát định kỳ, vì phát hiện sớm có thể làm tăng tỷ lệ sống sót lên đến 70-85%.
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư ống hậu môn
Người nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus)
Nhiễm HPV là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư ống hậu môn. HPV là một loại virus lây truyền qua đường tình dục và có nhiều loại khác nhau. Một số chủng HPV, đặc biệt là HPV 16 và HPV 18, có liên quan mật thiết đến sự phát triển của ung thư ống hậu môn.
Theo nghiên cứu, khoảng 90% các trường hợp ung thư ống hậu môn có liên quan đến nhiễm HPV. Những người đã từng nhiễm virus này hoặc có tiền sử các bệnh liên quan đến HPV (như sùi mào gà) nên được tầm soát định kỳ.
Người có quan hệ tình dục đồng tính nam
Nam giới quan hệ tình dục đồng tính có nguy cơ mắc ung thư ống hậu môn cao hơn nhiều so với dân số chung. Nguy cơ này tăng lên đáng kể đối với những người đồng thời nhiễm virus HPV.
Nghiên cứu chỉ ra rằng nam giới quan hệ tình dục đồng tính có nguy cơ mắc ung thư ống hậu môn cao hơn gấp 17 lần so với những người không có hành vi tình dục tương tự.
Người nhiễm HIV (Human Immunodeficiency Virus)
Người nhiễm HIV có hệ miễn dịch suy yếu, điều này khiến họ dễ dàng bị nhiễm virus HPV và tăng nguy cơ phát triển ung thư ống hậu môn. Mặc dù không trực tiếp gây ra ung thư, HIV làm giảm khả năng của cơ thể trong việc kiểm soát sự lây lan của virus HPV, từ đó làm tăng nguy cơ phát triển các tế bào ung thư.
Nguy cơ mắc ung thư ống hậu môn ở người nhiễm HIV cao gấp 20-30 lần so với người không nhiễm HIV.
Người trên 50 tuổi
Tuổi tác cũng là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với ung thư ống hậu môn. Những người trên 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, do sự suy yếu của hệ miễn dịch và tích lũy các yếu tố nguy cơ trong suốt cuộc đời.
Theo nghiên cứu, khoảng 50-60% các trường hợp ung thư ống hậu môn xảy ra ở những người trên 50 tuổi.
Người có tiền sử bệnh lý hậu môn
Những người đã từng mắc các bệnh lý hậu môn như bệnh trĩ, nứt kẽ hậu môn, viêm hậu môn mãn tính, hoặc có tiền sử phẫu thuật hậu môn cũng có nguy cơ mắc ung thư ống hậu môn cao hơn do các tổn thương lâu dài và viêm nhiễm mãn tính trong khu vực này.
Nghiên cứu cho thấy rằng các tình trạng viêm nhiễm mãn tính ở hậu môn có thể góp phần làm tăng nguy cơ phát triển các tế bào ung thư.
Người có hệ miễn dịch suy yếu
Hệ miễn dịch suy yếu, đặc biệt ở những người đã ghép tạng hoặc đang điều trị ức chế miễn dịch, có nguy cơ mắc ung thư ống hậu môn cao hơn. Điều này xảy ra do cơ thể không còn khả năng kiểm soát các virus hoặc tình trạng viêm nhiễm lâu dài.
Người dùng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép tạng hoặc người mắc bệnh mãn tính cần đặc biệt chú ý và thực hiện tầm soát định kỳ.
Người hút thuốc lá
Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư ống hậu môn. Các chất độc hại trong thuốc lá có thể làm tổn thương niêm mạc hậu môn và gây đột biến tế bào, từ đó làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.
Nghiên cứu cho thấy người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư ống hậu môn cao hơn gấp 2 lần so với người không hút thuốc.
Tầm soát sớm cho nhóm nguy cơ cao
Những người thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc ung thư ống hậu môn cần thực hiện tầm soát định kỳ để phát hiện sớm bệnh và điều trị kịp thời. Các phương pháp tầm soát bao gồm:
- Khám lâm sàng hậu môn: Đây là bước đầu tiên và đơn giản nhất trong quá trình tầm soát, giúp phát hiện các bất thường như khối u, sưng tấy hoặc viêm nhiễm. Khuyến cáo thực hiện mỗi 1-2 năm đối với người có nguy cơ cao.
- Nội soi hậu môn (Anoscopy): Nội soi giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc hậu môn và phát hiện các tổn thương ở giai đoạn sớm. Đây là phương pháp tầm soát hiệu quả cho nhóm người nguy cơ cao.
- Xét nghiệm HPV: Đối với những người có nguy cơ cao, xét nghiệm HPV có thể giúp phát hiện sự hiện diện của virus gây nguy cơ ung thư. Những người dương tính với HPV nên được tầm soát thường xuyên hơn.
Tần suất tầm soát
- Nội soi hậu môn và khám lâm sàng: Khuyến cáo thực hiện mỗi 1-2 năm đối với người có nguy cơ cao, đặc biệt là những người nhiễm HPV hoặc HIV.
- Xét nghiệm HPV: Nên thực hiện định kỳ mỗi 2-3 năm cho những người có nguy cơ nhiễm HPV cao hoặc đã nhiễm virus này.
Lợi ích của tầm soát sớm
Tầm soát định kỳ giúp phát hiện ung thư ống hậu môn ở giai đoạn sớm, khi các tổn thương vẫn còn nhỏ và có thể điều trị dễ dàng. Nghiên cứu cho thấy, tầm soát sớm giúp giảm tỷ lệ tử vong do ung thư ống hậu môn xuống 60-70%, và việc điều trị kịp thời có thể ngăn ngừa bệnh tiến triển sang giai đoạn nguy hiểm hơn.
Lời khuyên
Nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao, như đã nhiễm HPV, HIV, hoặc có tiền sử bệnh lý hậu môn, hãy thường xuyên tham gia tầm soát ung thư ống hậu môn. Nội soi hậu môn và xét nghiệm HPV là các phương pháp hiệu quả giúp phát hiện sớm bệnh, tăng cơ hội điều trị thành công và giảm thiểu các biến chứng nặng.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
