1. Tổng quan về phẫu thuật cắt tụy triệt căn
Phẫu thuật cắt tụy triệt căn là phương pháp điều trị chính cho ung thư tụy, bao gồm các phương pháp như cắt khối tá tụy (phẫu thuật Whipple), cắt đuôi tụy, hoặc cắt thân và đuôi tụy. Đây là những phẫu thuật lớn, loại bỏ phần tụy bị ung thư cùng các cấu trúc liên quan. Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần chăm sóc đặc biệt và tuân thủ theo các hướng dẫn về phục hồi và theo dõi sau mổ.
2. Chăm sóc vết mổ sau phẫu thuật
Giữ vết mổ sạch sẽ: Bệnh nhân cần giữ vết mổ khô và sạch, thay băng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tránh để vết mổ tiếp xúc với nước trong ít nhất 48 giờ sau mổ.
Kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng: Theo dõi các dấu hiệu như đỏ, sưng, đau nhức hoặc chảy mủ ở vết mổ. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào, cần liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để can thiệp kịp thời.
3. Chế độ ăn uống sau mổ cắt tụy
Giai đoạn 1: Ngay sau phẫu thuật (1-3 ngày đầu)
Ăn lỏng và dễ tiêu: Sau phẫu thuật cắt tụy, bệnh nhân nên bắt đầu với các món ăn lỏng như nước canh, cháo loãng, và nước trái cây không đường. Điều này giúp hệ tiêu hóa hoạt động nhẹ nhàng trong giai đoạn đầu phục hồi.
Tránh thực phẩm khó tiêu: Hạn chế các thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc có tính axit cao để tránh làm tổn thương hệ tiêu hóa và tuyến tụy.
Giai đoạn 2: Sau phẫu thuật từ 4 đến 7 ngày
Ăn thức ăn mềm: Khi bệnh nhân dần hồi phục, có thể ăn các loại thực phẩm mềm như cháo đặc, cơm mềm, và thịt cá hấp hoặc luộc. Rau củ luộc mềm như khoai tây, cà rốt cũng cung cấp dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.
Uống đủ nước: Đảm bảo bệnh nhân uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để duy trì sự hydrat hóa và hỗ trợ tiêu hóa.
Giai đoạn 3: Sau phẫu thuật từ 2 đến 4 tuần
Chế độ ăn uống bình thường: Bệnh nhân có thể từ từ trở lại chế độ ăn bình thường, nhưng nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày để không gây áp lực lớn lên hệ tiêu hóa. Tránh ăn quá no một lần.
Bổ sung vitamin và protein: Thực phẩm giàu protein như trứng, cá hồi, và rau củ quả mềm sẽ giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn và cải thiện sức khỏe tổng thể.
4. Vận động sau mổ cắt tụy triệt căn
Giai đoạn 1: Ngay sau phẫu thuật (1-3 ngày đầu)
Nghỉ ngơi tại giường: Trong những ngày đầu sau phẫu thuật, bệnh nhân cần nghỉ ngơi hoàn toàn để tránh làm tổn thương vùng mổ và các cơ quan liên quan. Tuy nhiên, sau 1-2 ngày, bệnh nhân có thể thử đi lại nhẹ nhàng để giúp tăng cường tuần hoàn máu và tránh biến chứng.
Giai đoạn 2: Sau phẫu thuật từ 4 đến 7 ngày
Vận động nhẹ nhàng: Bệnh nhân có thể bắt đầu với việc đi bộ nhẹ nhàng trong nhà, từ 5-10 phút mỗi lần. Tránh nâng vật nặng hoặc thực hiện các động tác gây áp lực lên vùng mổ.
Tư thế đúng khi ngồi và đứng: Bệnh nhân nên ngồi và đứng thẳng lưng để giảm áp lực lên vùng bụng. Tránh các động tác gập người mạnh.
Giai đoạn 3: Sau phẫu thuật từ 2 đến 4 tuần
Tập thể dục nhẹ nhàng: Sau khi vết mổ lành, bệnh nhân có thể bắt đầu các bài tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ ngoài trời, yoga nhẹ, hoặc các bài tập giãn cơ. Tuy nhiên, cần tránh các hoạt động mạnh hoặc yêu cầu nhiều sức lực cho đến khi bác sĩ cho phép.
5. Lịch tái khám sau mổ cắt tụy triệt căn
Lần tái khám đầu tiên:
Sau 4 tuần kể từ ngày mổ, bệnh nhân cần tái khám tại phòng khám ung thư. Lần tái khám này nhằm đánh giá quá trình hồi phục và quyết định xem bệnh nhân có cần hóa trị bổ trợ hay không.
Quyết định hóa trị bổ trợ:
Nếu có chỉ định hóa trị bổ trợ: Bệnh nhân sẽ được tiếp tục theo dõi và điều trị dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa ung thư để giảm nguy cơ tái phát.
Nếu không cần hóa trị: Bệnh nhân sẽ tiếp tục theo dõi định kỳ để đảm bảo rằng tình trạng bệnh không tái phát.
6. Lịch tái khám định kỳ sau phẫu thuật
Năm đầu tiên: Bệnh nhân cần tái khám mỗi 3 tháng một lần trong năm đầu tiên sau phẫu thuật. Các xét nghiệm máu và kiểm tra hình ảnh như CT scan có thể được thực hiện để theo dõi tình trạng của tuyến tụy và đảm bảo không có dấu hiệu tái phát.
Những năm tiếp theo: Sau năm đầu tiên, lịch tái khám sẽ được điều chỉnh, thường là 6 tháng một lần. Việc theo dõi định kỳ giúp phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu tái phát nào và đảm bảo bệnh nhân đang hồi phục tốt.
7. Theo dõi và điều trị tiếp tục sau mổ
Việc theo dõi lâu dài sau phẫu thuật rất quan trọng đối với bệnh nhân ung thư tụy. Nếu bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau bụng, sụt cân không rõ nguyên nhân, hoặc buồn nôn kéo dài, cần thông báo ngay cho bác sĩ để được kiểm tra và can thiệp kịp thời.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
