Đau dạ dày nên làm gì để giảm đau hiệu quả

Đau dạ dày là tình trạng đau, khó chịu xuất hiện ở vùng bụng trên, thường đi kèm các triệu chứng như ợ nóng, đầy hơi, và buồn nôn. Đây là một trong những vấn đề tiêu hóa phổ biến, có thể do nhiều nguyên nhân và bệnh lý tiêu hóa khác nhau gây ra. Việc hiểu rõ nguyên nhân, bệnh lý liên quan và cách xử trí giúp giảm đau hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng.

Khái niệm đau dạ dày

Nguyên nhân gây đau dạ dày

• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều chất béo, cay nóng, đồ ăn nhanh, đồ uống có ga, cồn và caffeine dễ gây kích thích và làm tổn thương niêm mạc dạ dày.
• Thói quen ăn uống không điều độ: Ăn quá no, ăn không đúng giờ hoặc ăn nhanh làm tăng gánh nặng cho dạ dày và gây đau. Ăn gần giờ đi ngủ cũng dễ gây trào ngược axit.
• Căng thẳng và stress: Căng thẳng kích thích tiết hormone cortisol, làm tăng sản xuất axit trong dạ dày và gây viêm, kích ứng niêm mạc dạ dày.
• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori): Vi khuẩn H. pylori gây tổn thương niêm mạc dạ dày, là nguyên nhân chính gây viêm loét dạ dày.
• Sử dụng thuốc kéo dài: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), dễ gây loét và tổn thương niêm mạc dạ dày nếu dùng lâu dài. 

Các bệnh lý gây đau dạ dày

• Viêm dạ dày: Đây là tình trạng viêm lớp niêm mạc dạ dày, thường do nhiễm vi khuẩn H. pylori hoặc do sử dụng thuốc kháng viêm. Viêm dạ dày gây đau vùng thượng vị, buồn nôn và cảm giác khó chịu.
• Loét dạ dày - tá tràng: Là tổn thương lớp niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng do axit dạ dày ăn mòn. Triệu chứng bao gồm đau rát vùng thượng vị, đặc biệt là khi đói hoặc sau khi ăn.
• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Khi van dạ dày hoạt động không hiệu quả, axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản gây đau dạ dày, ợ nóng và viêm thực quản.
• Hội chứng ruột kích thích (IBS): Tình trạng này gây đau bụng, khó tiêu và rối loạn tiêu hóa, mặc dù không có tổn thương cấu trúc dạ dày.
• Ung thư dạ dày: Một số triệu chứng ban đầu của ung thư dạ dày bao gồm đau bụng, giảm cân không rõ nguyên nhân, mất cảm giác thèm ăn. Đây là tình trạng nghiêm trọng và cần được phát hiện sớm để điều trị hiệu quả.

Triệu chứng của đau dạ dày

• Đau và cảm giác rát ở vùng thượng vị: Cơn đau có thể là âm ỉ hoặc đau nhói và thường nặng hơn sau bữa ăn hoặc khi đói.
• Ợ nóng, ợ chua: Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản gây cảm giác nóng rát và ợ chua, thường xảy ra sau khi ăn no hoặc nằm ngay sau khi ăn.
• Buồn nôn và nôn: Triệu chứng này thường gặp trong viêm dạ dày hoặc trào ngược axit, gây cảm giác khó chịu và nôn ói.
• Đầy hơi, khó tiêu: Đau dạ dày làm chậm quá trình tiêu hóa, gây đầy hơi và cảm giác chướng bụng sau khi ăn.
• Mất cảm giác thèm ăn và sụt cân: Khi tình trạng đau dạ dày kéo dài, người bệnh có thể cảm thấy chán ăn và giảm cân không rõ nguyên nhân.

Cần làm gì khi bị đau dạ dày? Các bước xử trí tạm thời tại nhà

• Uống nước ấm: Nước ấm giúp làm dịu dạ dày và giảm cảm giác đau rát. Hãy uống một cốc nước ấm từ từ khi có triệu chứng đau dạ dày.
• Nghỉ ngơi và ngồi thẳng: Ngồi thẳng hoặc nằm nghiêng bên trái giúp giảm áp lực lên dạ dày, ngăn axit trào ngược và giúp dạ dày tiêu hóa dễ hơn.
• Dùng gừng hoặc trà hoa cúc: Gừng có tác dụng kháng viêm và làm dịu dạ dày, còn trà hoa cúc giúp giảm co thắt và làm dịu cơn đau. Bạn có thể uống trà gừng hoặc trà hoa cúc ấm khi đau.
• Tránh ăn thêm nếu đau nặng: Khi cơn đau xuất hiện, hãy tránh ăn thêm để dạ dày có thời gian phục hồi. Khi cảm giác đau giảm, bạn có thể ăn nhẹ các món dễ tiêu như cháo hoặc cơm nhạt.
• Tránh các chất kích thích: Rượu, bia, cà phê, thức ăn cay nóng và nhiều dầu mỡ dễ làm tình trạng đau trở nên nghiêm trọng hơn.

Biện pháp phòng ngừa và chăm sóc dạ dày lâu dài

• Duy trì chế độ ăn uống khoa học: Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng và đồ uống có ga. Chọn thực phẩm dễ tiêu và giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt.
• Ăn uống đúng giờ và điều độ: Đảm bảo ăn đúng giờ, không bỏ bữa và không ăn quá no để giúp dạ dày tiêu hóa hiệu quả.
• Giảm căng thẳng và áp lực: Thực hành các phương pháp giảm stress như thiền, yoga, và hít thở sâu để giữ tinh thần thư thái, giúp cân bằng hormone và bảo vệ sức khỏe dạ dày.
• Hạn chế sử dụng thuốc khi không cần thiết: Dùng thuốc kháng viêm và thuốc giảm đau kéo dài có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các loại thuốc này để tránh tác dụng phụ.
• Thăm khám và kiểm tra sức khỏe định kỳ: Nếu bạn thường xuyên bị đau dạ dày, hãy thăm khám bác sĩ để kiểm tra và điều trị kịp thời. Các xét nghiệm như nội soi dạ dày giúp phát hiện sớm các vấn đề như viêm loét hoặc trào ngược dạ dày thực quản.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

• Nếu cơn đau dạ dày kéo dài, thường xuyên tái phát hoặc đi kèm các triệu chứng sau đây, bạn nên thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:
• Đau dạ dày kéo dài và không thuyên giảm sau khi áp dụng các biện pháp tại nhà
• Nôn ra máu hoặc phân có màu đen
• Sụt cân đột ngột và mất cảm giác thèm ăn
• Đau nặng hơn sau khi ăn hoặc khi nằm
• Triệu chứng trào ngược axit, ợ nóng không giảm