Bệnh trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến, xảy ra khi axit dạ dày hoặc thức ăn từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như viêm loét thực quản hoặc ung thư thực quản. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu sớm của bệnh trào ngược dạ dày - thực quản, các yếu tố nguy cơ, và những phương pháp chẩn đoán hiệu quả.
1. Dấu Hiệu Nhận Biết Bệnh Trào Ngược Dạ Dày - Thực Quản (GERD)
Các triệu chứng của GERD thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm xuống, và có thể trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm. Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến:
- Ợ nóng (nóng rát vùng thượng vị): Đây là triệu chứng điển hình của GERD, xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát ở vùng ngực hoặc thượng vị. Cảm giác này thường lan lên cổ họng và có thể trở nên tồi tệ hơn khi nằm xuống hoặc cúi người.
- Ợ chua hoặc trào ngược axit: Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, bạn có thể cảm thấy vị chua hoặc đắng trong miệng, kèm theo ợ hơi hoặc cảm giác thức ăn trào ngược lên.
- Khó nuốt (nuốt nghẹn): GERD có thể gây ra viêm thực quản, khiến niêm mạc thực quản sưng tấy và gây khó khăn khi nuốt.
- Ho kéo dài hoặc khàn giọng: Trào ngược axit có thể kích thích cổ họng và thanh quản, gây ra ho kéo dài, khàn giọng hoặc cảm giác vướng cổ họng.
- Đau ngực: Đôi khi, người bệnh có thể cảm thấy đau tức ở vùng ngực, dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng của bệnh tim mạch.
Những triệu chứng này có thể xuất hiện từng đợt hoặc kéo dài, và thường nghiêm trọng hơn sau bữa ăn no hoặc khi nằm xuống.
2. Các Yếu Tố Nguy Cơ Gây Trào Ngược Dạ Dày - Thực Quản
GERD có thể do nhiều yếu tố kết hợp gây ra, từ thói quen sinh hoạt đến các yếu tố bệnh lý. Một số yếu tố nguy cơ chính bao gồm:
- Béo phì: Thừa cân và béo phì làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit dễ dàng trào ngược lên thực quản.
- Mang thai: Áp lực của thai nhi lên dạ dày cùng với thay đổi hormone trong thai kỳ có thể dẫn đến tình trạng trào ngược.
- Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thức ăn chứa dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, chua hoặc uống nhiều cà phê, rượu bia có thể kích thích dạ dày tiết nhiều axit.
- Hút thuốc lá: Thuốc lá làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới (LES), khiến axit dễ dàng trào ngược.
- Stress: Căng thẳng có thể làm tăng sản xuất axit trong dạ dày, làm tăng nguy cơ mắc GERD.
- Bệnh lý nền: Những người mắc các bệnh lý như thoát vị cơ hoành, tiểu đường, hoặc xơ gan có nguy cơ mắc GERD cao hơn.
3. Phương Pháp Tầm Soát Và Chẩn Đoán Bệnh Trào Ngược Dạ Dày - Thực Quản
Để chẩn đoán GERD chính xác, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng và thực hiện một số xét nghiệm sau:
- Nội soi dạ dày - thực quản: Đây là phương pháp chẩn đoán quan trọng nhất. Bác sĩ sẽ sử dụng ống nội soi để quan sát bên trong thực quản và dạ dày nhằm phát hiện các dấu hiệu viêm loét, tổn thương hoặc trào ngược axit. Nội soi cũng giúp xác định xem bệnh nhân có bị viêm thực quản do axit hay không.
- Đo pH thực quản 24 giờ: Phương pháp này đo lượng axit trào ngược vào thực quản trong suốt 24 giờ. Đây là một xét nghiệm tiêu chuẩn để xác định mức độ nghiêm trọng của GERD.
- Chụp X-quang thực quản với thuốc cản quang: Đây là phương pháp hình ảnh giúp kiểm tra cấu trúc thực quản và phát hiện các dấu hiệu bất thường như loét hoặc hẹp thực quản.
- Đo áp lực thực quản: Xét nghiệm này đánh giá chức năng của cơ vòng thực quản dưới (LES), giúp xác định xem LES có hoạt động bình thường hay không.
4. Các Biện Pháp Điều Trị Và Kiểm Soát GERD
Việc điều trị GERD tập trung vào giảm triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng. Các biện pháp điều trị bao gồm:
- Thay đổi lối sống: Thay đổi thói quen sinh hoạt có thể giúp giảm triệu chứng của GERD. Điều này bao gồm giảm cân nếu bạn thừa cân, ăn các bữa nhỏ hơn, tránh nằm ngay sau khi ăn, và tránh các thực phẩm gây kích thích dạ dày như rượu bia, đồ ăn cay nóng và dầu mỡ.
- Thuốc kháng axit: Các loại thuốc kháng axit như thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc thuốc kháng histamin H2 có thể giúp giảm sản xuất axit dạ dày, từ đó làm giảm triệu chứng trào ngược.
- Phẫu thuật: Đối với những trường hợp nặng hoặc không đáp ứng với điều trị bằng thuốc, phẫu thuật có thể được xem xét. Phẫu thuật Nissen fundoplication là phương pháp phổ biến nhất để tăng cường chức năng cơ vòng thực quản dưới và ngăn ngừa trào ngược axit.
5. Lợi Ích Của Việc Phát Hiện Và Điều Trị Sớm GERD
Nếu không được điều trị kịp thời, GERD có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm loét thực quản, hẹp thực quản, hoặc ung thư thực quản. Việc phát hiện sớm và tuân thủ điều trị sẽ giúp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.
6. Kết Luận
Bệnh trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) là bệnh lý phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và thay đổi lối sống sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả. Nếu bạn có các triệu chứng nghi ngờ, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám hoặc tư vấn cùng PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, quý khách vui lòng liên hệ:
