Tiền Béo Phì - Nguyên Nhân và Cách Phòng Ngừa

Tiền béo phì là giai đoạn sớm của quá trình phát triển bệnh béo phì và thường được xác định khi chỉ số BMI (Body Mass Index) nằm trong khoảng 25 đến 29.9. Tình trạng này báo hiệu cơ thể đang trong tình trạng tích tụ mỡ quá mức và có thể tiến triển thành béo phì nếu không được kiểm soát. Việc nhận biết và điều chỉnh kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng sức khỏe lâu dài.

Tiền béo phì là gì?

Tiền béo phì là trạng thái cơ thể có lượng mỡ tích tụ vượt mức lý tưởng nhưng chưa đủ để được chẩn đoán là béo phì. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tình trạng tiền béo phì là một cảnh báo về sức khỏe bởi nguy cơ mắc các bệnh lý chuyển hóa và bệnh tim mạch bắt đầu tăng lên đáng kể từ giai đoạn này.
Nghiên cứu của Đại học Harvard (2023) cho thấy người tiền béo phì có nguy cơ phát triển thành béo phì cao gấp 2 lần trong vòng 5 năm so với những người có chỉ số BMI bình thường. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý mãn tính như tiểu đường, huyết áp cao và rối loạn lipid máu.

Chế độ ăn uống giàu chất béo và calo cao: Ăn uống thiếu kiểm soát với lượng calo quá lớn, nhất là từ đồ ăn nhanh, đồ ngọt và nước có gas.
Lối sống ít vận động: Sự thiếu hụt hoạt động thể chất khiến năng lượng không được đốt cháy, gây tích lũy mỡ trong cơ thể.
Yếu tố di truyền: Một số người có xu hướng dễ bị tăng cân và lưu trữ mỡ dựa trên di truyền. Một nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) năm 2022 cho thấy những người có cha mẹ béo phì có nguy cơ mắc tiền béo phì cao hơn 50% so với những người không có tiền sử gia đình.
Thay đổi nội tiết tố: Phụ nữ dễ bị tiền béo phì do các thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là trong giai đoạn mang thai, mãn kinh hoặc sử dụng thuốc nội tiết tố.

Tiền béo phì không chỉ là giai đoạn tạm thời mà có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nếu không được điều chỉnh kịp thời. Dưới đây là một số nguy cơ liên quan đến tình trạng này:
Bệnh tim mạch: Người tiền béo phì có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh lý về tim mạch như cao huyết áp, xơ vữa động mạch. Theo WHO, có tới 40% người tiền béo phì xuất hiện dấu hiệu cao huyết áp, một trong những yếu tố chính gây ra đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
Tiểu đường loại 2: Khi mỡ thừa tích tụ, cơ thể dễ bị kháng insulin, dẫn đến nguy cơ mắc tiểu đường loại 2. Tạp chí Y học New England (2022) công bố rằng người tiền béo phì có nguy cơ mắc tiểu đường loại 2 cao hơn 30% so với người có cân nặng bình thường.
Rối loạn lipid máu: Những người tiền béo phì có xu hướng bị rối loạn lipid máu, làm gia tăng cholesterol xấu (LDL) và triglyceride trong máu, gây tổn thương động mạch và tăng nguy cơ các bệnh lý mạch máu.
Nguy cơ tiến triển thành béo phì: Nếu không kiểm soát kịp thời, tiền béo phì sẽ chuyển sang béo phì, tạo thành vòng xoáy của các bệnh lý nghiêm trọng.
>>> Xem thêm bài viết: Chế độ ăn trong điều trị béo phì 

Điều trị tiền béo phì chủ yếu dựa vào việc thay đổi lối sống và thói quen ăn uống. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, các phương pháp điều trị như phẫu thuật giảm cân có thể được xem xét để ngăn ngừa tiến triển thành béo phì.
Thay đổi chế độ ăn uống

• Giảm lượng calo: Để giảm cân, cần cắt giảm lượng calo tiêu thụ hàng ngày, tập trung vào thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc.

Tăng cường vận động Vận động thường xuyên giúp đốt cháy năng lượng dư thừa, ngăn chặn sự tích lũy mỡ. Chỉ cần duy trì thói quen đi bộ ít nhất 30 phút mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ tiến triển từ tiền béo phì thành béo phì. Một nghiên cứu tại Đại học Stanford (2021) chỉ ra rằng người thực hiện ít nhất 150 phút vận động vừa phải mỗi tuần có thể giảm nguy cơ béo phì lên đến 60%.
Phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày trong điều trị tiền béo phì nghiêm trọng Trong một số trường hợp, đặc biệt là với người tiền béo phì gặp khó khăn trong việc giảm cân hoặc có nguy cơ tiến triển nhanh thành béo phì, phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày là một lựa chọn hiệu quả. Phẫu thuật này giúp giảm kích thước dạ dày, hạn chế lượng thức ăn tiêu thụ và giảm cảm giác đói. Theo một nghiên cứu của Tổ chức Béo phì và Phẫu thuật Tiêu hóa Hoa Kỳ, những người thực hiện phẫu thuật giảm cân đã giảm trung bình 15-20% trọng lượng cơ thể trong 6 tháng đầu, từ đó giảm nguy cơ bệnh lý liên quan đến béo phì.

Lời khuyên về lối sống lành mạnh để ngăn ngừa tiền béo phì

Việc nhận biết và điều chỉnh tình trạng tiền béo phì kịp thời là cách tốt nhất để ngăn ngừa các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng. Bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, tập luyện đều đặn và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp như phẫu thuật giảm cân khi cần thiết, chúng ta có thể ngăn chặn quá trình phát triển từ tiền béo phì sang béo phì, bảo vệ sức khỏe lâu dài.