NGUY CƠ ĐỘT QUỴ MÙA NẮNG NÓNG

Thời tiết nắng nóng là điều kiện thuận lợi dẫn đến đột quỵ, đặc biệt là các đối tượng có tiền sử bị béo phì tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao. Đột quỵ mùa nắng nóng hoàn toàn có thể phòng ngừa và sơ cứu kịp thời nếu được phát hiện sớm

1. Nắng nóng gay gắt là yếu tố làm gia tăng đột quỵ

Nhiệt độ cơ thể chúng ta luôn ổn định ở khoảng 37 độ C, dù nhiệt độ môi trường tăng hay giảm. Do nắng nóng cơ thể thải nhiệt bằng cách ra mồ hôi, thở nhanh, mạch giãn, tim tăng hoạt động đẩy máu lưu thông lên bề mặt da… Nếu các yếu tố này không đảm bảo nhiệt độ cơ thể tăng cao dễ gây đột quỵ

Những ngày nắng nóng có thể gây đột quỵ bằng cơ chế phối hợp cả 3 yếu tố

Ø Thứ nhất, nắng nóng cơ thể đổ mồ hôi nhiều gây mất nước, dẫn tới giảm khối lượng tuần hoàn, giảm lượng máu tới não dẫn tới đột quỵ não.

Ø Thứ hai, nắng nóng làm tăng thân nhiệt gây rối loạn chức năng điều hòa hoạt động của hệ thần kinh trung ương, rối loạn hô hấp, tuần hoàn, hậu quả làm suy giảm lượng máu đến não

Ø Thứ ba, nắng nóng gây rối loạn hệ tim mạch: tăng nhịp tim, giãn mạch dẫn đến hiệu suất tống máu suy giảm. Đặc biệt trong trường hợp chúng ta đang trong phòng điều hòa ra ngoài trời thời tiết nắng nóng làm giãn mạch đột ngột, nguy cơ vỡ mạch não rất cao.

Ø Ngoài ra nắng nóng gây mất nước rối loạn điện giải, máu bị cô đặc, do đó dễ hình thành cục máu đông là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ não do nhồi máu.

Thời tiết càng nắng nóng càng dễ gây ra đột quỵ, nhiệt độ càng cao thì nguy cơ đột quỵ càng tăng, nếu nhiệt độ ngoài trời từ 35-36 độ C ít khi gây ra đột quỵ mà chỉ là gây ra say nắng và say nóng.Nhưng khi nhiệt độ ngoài trời từ 39 – 40 độ C trở lên rất dễ gây đột quỵ não, vì vậy chúng ta cần có những biện pháp phòng chống nắng nóng.

2. Những đối tượng có nguy cơ cao bị đột quỵ do nắng nóng

Trường hợp dễ bị đột quỵ, bao gồm: Trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 4 tuổi, người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên, người đang mắc bệnh mãn tính như bệnh lý tim mạch, phổi, thận, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, rối loạn chuyển hóa, béo phì, bệnh tâm thần, những người có lối sống không lành mạnh như hút thuốc lá, uống quá nhiều rượu bia, người không uống đủ nước,…

Người già và trẻ em dễ gặp phải biến cố đột quỵ do nắng nóng vì nhóm đối tượng này thích nghi với sự tăng nhiệt chậm hơn so với những người khác.

Ngoài ra, người sống trong khu vực đô thị thường có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn những người cư trú ở vùng nông thôn. Nguyên nhân là vì ban ngày trời nóng, những người ở thành phố chịu hiệu ứng đô thị, dẫn đến nhiệt độ môi trường đô thị thường tăng cao hơn mức nhiệt thời tiết.

Với thời tiết nắng nóng, nguy cơ bị đột quỵ thường xảy ra khi nhiệt độ ngoài trời dao động từ 32oC trở lên. Theo như mức nhiệt độ này, các bác sĩ đã có khuyến cáo không nên hoạt động mạnh ở ngoài trời, hay đang ngồi điều hoà trong nhà đột ngột ra ngoài đường vì dễ dẫn đến sốc nhiệt và đột quỵ.

3. Cách phát hiện người bị đột quỵ do nắng nóng

Triệu chứng điển hình nhất là nhiệt độ cơ thể tăng cao, có khi lên đến 40oC, kèm theo ngất xỉu. Ngoài ra còn có một số biểu hiện khác, bao gồm:

• Đau nhức đầu
• Choáng váng, hoa mắt.
• Không đổ mồ hôi
• Da đỏ, khô, nóng hừng
• Dấu hiệu thần kinh khu trú: bại yếu nửa người, không cử động được, nói khó hoặc không nói, không xác định không gian và thời gian.

Lưu ý trong một số trường hợp bệnh nhân có những triệu chứng tiến triển từ nhẹ đến nặng như sau: Có các triệu chứng mệt mỏi do năng nóng ra mồ hôi quá nhiều, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, choáng váng sau mới có biểu hiện tổn thương thần kịnh khu trú

4. Cách sơ cứu khi bị đột quỵ do nắng nóng

Nếu nghi ngờ người thân hoặc ai đó đang lên cơn đột quỵ do nắng nóng, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức hoặc chuyển nạn nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Trong khi chờ cấp cứu, nên đưa nạn nhân vào nơi có bóng râm thoáng mát, cởi bỏ bớt quần áo. Nếu nhận thấy thân nhiệt nạn nhân quá nóng, hãy dùng mọi cách để làm mát cho họ như:

• Dùng quạt để làm mát, áp khăn thấm ướt lên người nạn nhân.
• Chườm nước đá vào các vùng bẹn, nách, vì đây là những vị trí có nhiều mạch máu gần với da, khi được làm mát có thể nhanh chóng làm giảm thân nhiệt.

Cũng cần lưu ý khai thông đường thở khi bênh nhân có nôn mửa, dấu hiệu nhịp tim.

5. Phòng chống đột quỵ trong mùa nắng nóng

Mùa hè là cao điểm nắng nóng, khi nhiệt độ ngoài trời tăng cao, người cao tuổi nên hạn chế ra ngoài đường, nhất là những lúc nắng gắt, buổi trưa đứng nắng.

Với người mắc bệnh tim mạch, nên dùng máy điều hòa để làm mát. Khi dùng máy điều hòa, chỉ nên khống chế nhiệt độ ở khoảng 27oC và mức chênh lệch trong và ngoài phòng tốt nhất không nên vượt quá 7 độ C.

Ngoài ra, thời tiết nóng khiến cho cơ thể mất nhiều nước, do đó cần chú ý thường xuyên bổ sung đủ nước trong ngày. Việc này sẽ giúp tăng thể tích dịch cơ thể, tránh máu tăng đặc dẫn tới sự hình thành huyết khối (cục máu đông).

Nên tập thói quen khi không khát cũng phải uống đủ nước, vì hầu như người cao tuổi sẽ không cảm thấy khát nước. Có thể bổ sung nước qua việc uống nước ép trái cây, ăn bổ sung canh rau, củ quả mỗi ngày. Đặc biệt, lúc sáng sớm sau khi ngủ dậy, nên uống một cốc nước, mỗi ngày nên bổ sung đủ từ 2 lít nước cho cơ thể. Nếu phải tập luyện thể dục, trước khi tập nên uống 1 cốc nước và cứ sau 20 phút vận động mạnh thì nên bổ sung nước 1 lần.

Mùa nắng nóng nên mặc quần áo nhẹ, rộng, màu sáng, tránh mặc đồ bó khó chịu, đội mũ rộng vàng và nên đeo kính bảo vệ mắt. Khi ra ngoài, cần bôi kem chống nắng để bảo vệ da, với chỉ số chống nắng từ 30 SPF trở lên. Nếu không thật sự cần thiết, nên hủy bỏ các hoạt động ngoài trời, chỉ nên ra ngoài vào buổi sáng sớm và chiều muộn, khi ngoài trời đã tương đối dịu mát.

Hạn chế rượu bia hoặc cà phê, bởi thành phần cồn và cafein sẽ khiến cho cơ thể bị mất nước nhiều hơn, dễ dẫn đến nguy cơ bị đột quỵ do nắng nóng.